1. Çoktanrıcılık ve Ruhlar Dünyası

Hem Türk hem Yunan mitolojileri çoktanrılıdır (politeisttir) ve tanrıların yanında ruhlar, yarı ilahi varlıklar ve doğaüstü güçler de önemli yer tutar.

• Yunan mitolojisinde Zeus, Poseidon, Hades gibi büyük tanrılar vardır; bunlar dünyanın farklı alanlarını yönetir.

• Türk mitolojisinde ise Ülgen, Erlik Han gibi güçlü varlıklar gökyüzünü ve yeraltını paylaşır.

Her iki sistemde de tanrıların insani zaafları, tutkuları ve çekişmeleri vardır. İnsanlara yardım eden veya onları cezalandıran tanrılar figürü ortak bir tema oluşturur.

2. Yeraltı ve Öteki Dünya İnancı

Türk mitolojisinde Erlik Han yeraltı aleminin hükümdarıdır ve ölülerin ruhlarına hükmeder. Yunan mitolojisinde ise Hades aynı görevi üstlenir.

Her iki kültürde de yeraltı dünyası:

• Ölülerin ruhlarının gittiği bir yer olarak tasavvur edilir.

• İnsan yaşamının sona ermediği, başka bir düzlemde devam ettiği bir inanç barındırır.

• Bazı kahramanların bu aleme yolculuk yaparak geri dönmesi önemli bir anlatı öğesidir (örneğin Orpheus’un Hades’e inişi ile Türk destanlarındaki şamanın yeraltına inişi).

3. Kahramanlık Destanları ve Yarı Tanrılar

Türk mitolojisinde Alp Er Tunga, Dede Korkut hikayelerindeki kahramanlar gibi öne çıkan figürler vardır. Yunan mitolojisinde Herakles, Perseus gibi kahramanlar dikkat çeker.

Benzerlikler şunlardır:

• Kahramanlar doğaüstü güçlere sahip olabilir.

• Tanrı veya ruhların yardımıyla zorlu görevler başarırlar.

• İnsan ve ilahi varlıklar arasında aracıdırlar.

• Halkın değerlerini, ideallerini temsil ederler.

4. Kozmogoni ve Dünyanın Katmanlı Yapısı

Her iki mitoloji de evrenin katmanlı bir yapısı olduğuna inanır.

• Türk mitolojisinde gökyüzü (Gök Tanrı, Ülgen’in katları), yer, yeraltı (Erlik Han’ın dünyası) şeklinde bir düzen vardır.

• Yunan mitolojisinde Olimpos (tanrıların yeri), yeryüzü, yeraltı (Hades) şeklinde benzer bir katmanlaşma görülür.

Bu hiyerarşik yapı, evrenin düzenli ve anlamlı olduğuna dair ortak bir dünya görüşünü yansıtır.

5. Kutsal Ağaç ve Hayat Ağacı Motifi

Türk mitolojisinde önemli bir motif olan Hayat Ağacı (Bengü Ağaç), gökle yer arasında bir bağ kurar.

• Bu ağaç evrenin ekseni olarak düşünülür.

• İnsanların, ruhların ve tanrıların dünyasını birleştirir.

Yunan mitolojisinde birebir aynı bir Hayat Ağacı motifi yoktur, fakat kutsal ağaçlar (örneğin Zeus’un Dodona’daki meşe ağacı) veya kutsal bağlar benzer sembolik işlevler görür.

6. Kehanet ve Şaman/Kahin Figürü

• Yunan mitolojisinde kahinler (Delphi'deki Pythia gibi) tanrıların iradesini bildirir.

• Türk mitolojisinde şamanlar ruhlarla iletişim kurar, geleceği görür, hastalıkları iyileştirir.

Her iki figür de insan ile ilahi/ruhsal alem arasında bir köprü işlevi görür.

Sonuç

Türk ve Yunan mitolojileri farklı coğrafyalardan ve kültürlerden çıksa da insanın evreni anlama arzusunun benzer yansımalarını taşır. Tanrılar, kahramanlar, öteki dünya inancı, kehanet ve kutsal semboller evrensel temaların ortak örnekleridir.

Bu benzerlikler, mitolojilerin yalnızca birer masal değil, insanlığın ortak bilinçaltının, hayal gücünün ve değerlerinin bir yansıması olduğunu bize gösterir.