Tourette Sendromu Nedir?
Tourette Sendromu, kişinin istemsiz olarak kas hareketleri yaptığı (motor tikler) veya sesler çıkardığı (vokal tikler) nörogelişimsel bir bozukluktur. Tikler basit göz kırpmalardan, omuz silkme hareketlerine ya da ani ses çıkarma, kelime söyleme gibi daha karmaşık davranışlara kadar değişebilir. Genellikle istemsizdir ve bireyin kontrolü dışında gelişir.
Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Bu sendrom genellikle çocukluk çağında, 5 ila 10 yaşları arasında başlar. İleri yaşlarda aniden ortaya çıkması oldukça nadirdir. Yaş ilerledikçe bazı bireylerde tikler hafifleyebilir ya da kaybolabilirken, bazı bireylerde yetişkinliğe kadar devam eder.
Genetik mi?
Tourette Sendromu’nun genetik bir temeli olduğu düşünülmektedir. Aile bireylerinde benzer bozukluklar görülmesi, kişinin bu sendroma sahip olma riskini artırır. Ancak genetik geçiş karmaşıktır; bu nedenle genetik yatkınlığı olan herkeste görülmeyebilir.
Neden Olur? Neler Tetikler?
Kesin nedeni tam olarak bilinmese de, beyindeki bazı kimyasal maddelerin (özellikle dopaminin) dengesizliği ile bağlantılıdır. Stres, heyecan, uykusuzluk gibi durumlar tiklerin artmasına neden olabilir.
Toplumsal Yanı ve Yanlış Anlamalar
Tourette Sendromu hakkında toplumda birçok yanlış bilgi dolaşır. Örneğin, herkesin küfrettiği düşünülür, ancak bu sadece azınlık bir grupta görülen bir belirtidir (koprolali). Bu bireyler empatiyle karşılandığında topluma çok başarılı şekilde entegre olabilirler.
Sonuç
Tourette Sendromu bir hastalık değil, farklı bir nörolojik işleyiştir. Erken tanı, uygun destek ve toplumsal anlayışla, Tourette Sendromu olan bireyler hayatlarını dolu dolu yaşayabilir. Onları anlamak ve desteklemek, daha kapsayıcı bir toplum için atılacak önemli adımlardandır.
