Kaz Dağları’nın zirvelerini saran sisin ve çamların ardında, Anadolu’nun en dokunaklı efsanelerinden biri saklıdır: Sarıkız’ın hikâyesi. Gerçek ile efsane arasında gidip gelen bu öykü, hem kalplere dokunur hem de yörenin kültürel mirasına derin bir iz bırakır.
Bir zamanlar Edremit yakınlarında, Güre köyünde yaşayan çok güzel, ahlaklı ve çalışkan bir kız varmış. Saçları altın gibi sarıymış, bu yüzden herkes ona "Sarıkız" dermiş. Babasıyla birlikte yaşayan Sarıkız, köyde çok sevilirmiş. Ancak güzelliği ve iffeti, bazı insanların kıskançlığına neden olmuş. Köydeki bazı kötü niyetli kişiler, Sarıkız hakkında iftiralar yaymaya başlamış. “Köyde erkeklerle gezip tozuyor” demişler. Bu sözler kulaktan kulağa yayılmış ve sonunda babasının kulağına kadar gitmiş. Babası, kızına güvense de dedikodulara dayanamayarak büyük bir karar vermiş: Kızını alıp Kaz Dağları’nın zirvesine bırakmış. Sarıkız, yalnız başına dağlarda yaşamaya başlamış. Ancak zamanla onun ermiş bir kişi olduğu anlaşılmış. Kaz Dağları’nın zirvesinde su bulur, hayvanları besler, aç kalan kuşlara bile yiyecek verirmiş. Hatta bir gün dağa çıkan hacılar, Sarıkız’ın onlara su verdiğini, elindeki testinin hiç boşalmadığını anlatmış. Zamanla babası gerçeği öğrenmiş. Kızının suçsuz olduğunu, iftiraya uğradığını duymuş. Büyük bir pişmanlıkla dağa çıkmış ama Sarıkız’ı ölü bulmuş. Rivayete göre babası, kızının yanına uzanıp onun ardından can vermiş. Bugün Sarıkız Tepesi adı verilen yer, bu acı hikâyeye tanıklık eden kutsal bir nokta olarak kabul edilir. Her yıl yerli halk ve ziyaretçiler, Sarıkız için dualar eder, onun hatırasını yaşatır.
Sarıkız’ın hikâyesi, tarihi gerçeklerle iç içe geçmiş bir efsane olarak kabul edilir. Bu efsane, Türk kültüründe kadın onuru, iftira, tövbe ve bağışlanma temalarını derinlemesine işler. Belki tamamen gerçek değildir, ama Anadolu'nun vicdanına kazınmış bir gerçektir.
