ONLINE DERSLER

Mıknatıslar

  • # Bilim ve Teknoloji
  • Okuma Süresi 3
miknatislar

M.Ö. 800’lü yıllara kadar uzanan tarihi bir geçmişi olan mıknatıs, ilk olarak Manisa’da diğer adıyla Magnesia’da bulunmuştur. Eski Yunanlılar, bazı kaya parçalarının, metalleri kendilerine doğru çektiklerini ve yapıştıklarını fark etmişlerdir. Siyah taşa benzeyen demir, çelik, nikel ve kobaltı çeken demir filizine "manyetit" adını vermişlerdir. Günümüzde ise bu demir filizine mıknatıs denmektedir. Genellikle at nalı ya da çubuk şeklinde olabilen mıknatıslar; yeryüzünde doğal olarak bulunabildiği gibi yapay yollardan da üretilebilir. Doğal mıknatıslar, demir oksit (Fe2O4) bileşiğinden oluşan taşlara denir. Yapay mıknatıslar ise günlük hayatta sıkça kullanılan ve insan eliyle yapılan mıknatıs türüdür.

Mıknatıs haline getirilen ve mıknatıslardan etkilenen maddelere ‘manyetik maddeler’ denir. Bunların dışında kalan maddelere ise manyetik özelliği olmayan maddeler denir. Örneğin; kağıt, deri, cam, tahta, plastik gibi maddeler manyetik özelliği olmadığından dolayı mıknatıs tarafından çekilmezken, demir, kobalt ve nikel gibi maddeler mıknatıs tarafından çekilmektedir. Mıknatıslardan güçlü bir şekilde etkilenen ve başka bölgeye yönelen maddelere ise "ferromanyetik maddeler" denir. Hareket halindeki elektrik yüklerine kuvvet uygulayan manyetik alanların şiddetleri değiştirilirse ya da bir iletken manyetik alan içinde hareket ettirilirse iletkende elektromotor kuvvet uyarılır. Uyarılan kuvvet ise iletkende akım oluşturur. Bu uyarılma olayı aynı zamanda elektrik üreteçlerinin de çalışmasını sağlar.Mıknatıs bir çubuk üzerine serpilen demir tozlarının, çubuğun uç kısımlarının daha çok demir tozunu topladığı görülmektedir. Kutup adı verilen bu uçlar mıknatıslık etkisinin en şiddetli olduğu uçlardır. Bir ip yardımıyla ortasından asılan mıknatıs, kuzey-güney doğrultusunda hareket ederek durur. Kuzeye doğru yönelen uca kuzey kutbu (N) güneye doğru yönelen uca ise güney kutbu (S), denir. Manyetik kutupların varlığını ilk kez bilimsel olarak inceleyen ve bulan kişi olan Fransız bilim adamı Petrus Peregrinus ce Mericourt farklı kutupların birbirini çektiğini ve aynı kutupların birbirini ittiğini söylemiştir. Yerin çok büyük bir mıknatıs olduğunu anlayan William Gilbert (1540-1603) ise mıknatıs iğnesinin kuzeye yönelen ucunun kuzey yarı kürede, aşağı doğru eğilmesi durumunu açıklamıştır. Elektrik yükleri arasında olan Coulomb kuvvetine benzer bir etkileşim, mıknatıslarda da vardır. Mıknatısların birbirlerine uyguladığı manyetik kuvvetler, Coulomb kuvvetinde elektrik yüklerinin birbirine uyguladığı kuvvet gibi birbirine zıt yönde ve eşit büyüklüktedir. Çubuk bir mıknatıs ikiye bölündüğünde, bölünen her bir parça yine N ve S kutuplu küçük bir mıknatısa dönüşür. Bölme işlemi devam ettirilse dahi bölünen her parça yine iki kutuplu bir mıknatıs olup, tek kutuplu mıknatıs elde edilemez.

Kaynak : makaleler.com

#Bilim ve Teknoloji KATEGORİSİNDEKİ DİĞER PARAGRAFLAR

Anasayfa
Üye Girişi Yap
Sepetim (0)
Kitaplar
Paragraflar
Blog
İletişim