Aynadaki görüntülerine bakan maymunlar, kendilerine baktıklarını anlayabilme yetisine sahip değillerdir. Fakat yeni bir araştırma; maymunlara ne yapmaları gerektiğinin öğretilebileceğini gösteriyor. Dahası, Current Biology'de yayınlanan çalışmaya göre; maymunlar konseptin ne olduğunu kavradıklarında, vücutlarının normalde göremedikleri değişik kısımlarını incelemeye başlıyorlar. Makalenin yazarları; ayna kullanarak kendi farkındalık durumu; insanlardaki yüksek zekanın bir yansıması olarak düşünebilir diyorlar. 2 yaşlarındaki pek çok çocuk ayna karşısında kendilerini izlerler, fakat maymunlar daha önceki çalışmalardaki aynalı testlerde sık sık başarısız oldular. Araştırmacılar önceki çalışmalarda bilim insanlarının maymunlara değişik büyüklüklerde ve şekillerde aynaları erken yaşlarda vererek, yıllarca gözlemlemişler. Maymunlar aynaları kullanarak diğer objeleri gözlemlemeyi öğrenmelerine rağmen, hiçbir şekilde "kendi farkındalık" konseptini kavrayamamışlar. Hatta bilim insanları maymunların yüzlerine işaretler koyup, aynalar vasıtasıyla kendi görüntülerini onlara gösteriyorlar fakat hayvanlar aynalara bakıyorlar ancak yüzlerindeki bu noktalara dokunmuyorlar, onu incelemiyorlar ya da ayna karşısında herhangi bir tepki de dahi bulunmuyorlar. Fakat CAS ekibi daha farklı bir şey denemeye karar veriyor; Maymunları aynanın önüne yerleştiriyorlar, sonrasında rahatsız etmeyen bir lazer ışığını yüzlerine yansıtıyorlar, 2-5 haftalık bir eğitim sürecinin ardından, maymunlar yüzlerindeki işaretli bölgelere dokunmayı öğreniyorlar. Makale yazarı; eğitilen 7 maymundan 5'inin yüzündeki ya da kulağındaki bir işarete dokunması, parmaklarına bakması, dokunması, koklaması hatta ayna ile vücudunun görünmeyen kısımlarına kendiliğinden bakma çabası gibi aynaya bağlı davranışlar gösterdiğini söylüyor. Araştırmadaki kontrol grubunda yer alan eğitilmemiş 4 maymunun ise bu davranışların hiçbirini göstermediği gözlemlenmiş. Araştırmacılar çalışmalarının insanlardaki ve diğer hayvanlardaki "kendi farkındalık"larına sinirsel temellerine dair yeni ışıklar tuttuğunu söylüyorlar. Aynı zamanda bu çalışmanın ayna karşısında kendinin farkına varamayan Alzheimer, otizm ve şizofreni gibi bazı beyin bozukluğuna sahip insanlara yardımcı olabileceğini umut ediyorlar. Bu tarz bilişsel/sinirsel eksikliklerin tetiklediği durumların eğitimle giderilebileceğine dair olasılığı yükselttiklerini de iddia ediyorlar.
