Kazdağı’nın binlerce yıl öncesinden gelen adı İDA’dır. Türklerin Anadolu’ya yerleşmesi ile zaman içinde İda adı Kazdağı’na dönüşmüştür. İda’nın sözcük anlamı üzerinde kesin bir uzlaşma yoktur. Yok olmuş bir Anadolu dilinden geldiğini söyleyenler olduğu gibi, Yunan dilindeki “ide-düşünce” sözcüğü ile özdeş sayan, ağaç ya da orman anlamına geldiğini savlayan, İda-İdaia adının Kybele’nin bir sıfatı olduğunu ileri süren görüşler vardır. Edremit Körfezi’nin bir adınında İdaion olması, bu son tezi desteklemektedir. Özellikle Homeros’un İlyada adlı destanında İda adı çokça geçer ve daima “hayvanların anası” ya da “kaynağı bol İda” olarak tanımlanır.
Bilindiği gibi, Hristiyanlık ilk ortaya çıktığında daha çok Anadolu’da taraftar bulmuştur. İsa’nın öldürülmesi ile Meryem Ana ve ona inananlar bugünkü Selçuk ilçesinde bulunan Efes’e yerleşmişler ve tek tanrılı dinlerini yaymaya çalışmışlardır. Zamanla bu din tüm Anadolu’yu elinde bulunduran Roma İmparatorlu’ğunun resmi dini haline gelmiştir. Ortalama bin yıl sürecek olan bu zaman dilimi içinde İda Dağı, yine kutsal olma niteliğini korumuş ve Hristiyanlığın Avrupa’ya yayılmasında köprü işlevini görmüştür. Ünlü St. Paul, İda dağından geçerek bu günkü Odunluk İskelesi’ne ve buradan Bozcaada’ya geçerek Avrupa’ya ulaşmıştır. Kuzey Ege’de yer alan Edremit, Altınoluk, Hristiyanlığın merkezi durumuna gelmiş ve İda dağı çok sayıda papaz okulu ile manastırı eteklerinde barındırmıştır. Dönemin isimleri bugün bile yaşamakta ve yörede pek çok mekan papazlık kilise alanı ve manastır gibi adlarla anılmaktır. Müslüman olan Türkler’in bölgeye hakim olmalarına karşın İda Dağı'nın kutsal niteliği değişmemiştir. Aksine Türkler, İda adını Kaz Dağı’na dönüştürmekle onun tanrısal anlamını devam ettirmek istemişlerdir. Şöyle ki; Ortaasya’dan Anadolu’ya gelişleri süresince Türkler, Müslümanlık dinini kabul etmişler, ancak daha önce sahip oldukları Şaman dininin bazı ögelerini de korumuşlardır. Türk boylarından bazılarının Şaman inanışlarında kaz, Göktanrı’yı sırtında taşıyan kutsal bir hayvandır. İda Dağı da tanrılar tanrısı Zeus’u doruklarında taşıdığına göre, zaman içinde Göktanrı’yı sırtında taşıyan kaz motifi ile baştanrıyı doruklarında taşıyan dağ motifi özdeşleşir ve İda adı yerini Kaz Dağı’na bırakır. Kaz motifi de bölgeye yabancı değildir. Romalı şair Vergilius ( M.Ö. 70-19), Aeneas isimli destanında Küçükmenderes (Skamandros) Nehri ovalarında yayılan yaban kazlarından söz eder. Assos antik yerleşim alanından çıkan bazı kapların üzerinde yaban kazı motifleri vardır. Yani kaz, eski çağlardan beri bölgede çokça var olan bir hayvandır.
