Çeşitli hazırlayıcı ve tetikleyici faktörlerden etkilenen heyelanlar, can veya mal kaybına ve çevresel bozulmaya neden olan doğal olarak tehlikeli olaylardır. Yoğun veya uzun süreli yağışlar, hızlı kar erimesi, depremler veya volkanik patlamalar gibi tetikleyen faktörler, ormansızlaşma, madencilik ve yol geliştirme için eğimlerin kesilmesi gibi insan kaynaklı tetikleyici faktörler tarafından artırılır. Heyelanlar; akma, kayma, devrilme veya düşme gibi çeşitli hareketleri içerir ve birçoğu, bu hareketlerden iki veya daha fazlasını aynı anda veya heyelanın ömrü boyunca birleştirir. Geleneksel olarak, heyelan envanter haritaları, önemli olan ancak yeterince ayrıntılı olmayan tarihi kaynaklardan, arşiv belgelerinden ve gazetelerden alınabilir, bu da nicel risk değerlendirmesini zorlaştırır.
Tarihsel olayları, duyarlılığı ve tehlike haritalama modellerinin geliştirilmesinde veya doğrulanmasında da kullanılabilen heyelan envanterini geliştirmek ve tespit tekniklerini değerlendirmek için iyi bir fırsat sunar. Bir envanter haritası, bir çalışma alanındaki heyelanları tanımlar, ayrıca çevresel faktörler arasındaki mekansal korelasyonu kurar. Heyelan oluşumunu etkili bir şekilde ölçmek için bir harita gereklidir ve bu harita da genellikle heyelanların büyüklüğü, yerleri ve hacmi (tercih edilen) konusunda bilgiler içerir. Heyelan dağılımlarının konumu hakkında bilgi sağlayan envanter haritaları, gerekli etki azaltma önlemlerinin uygulanmasına yardımcı olur, ayrıca tehlikelerinin değerlendirilmesindeki ilk adım, kapsamlı bir heyelan envanter haritasıdır. Heyelan envanter haritalaması, kapsamlı bir tehlike ve risk analizi için çok önemli bir gereklilik olmasına rağmen, homojen olmayan mekansal dağılımları, farklı haritalama, sınıflandırma kriterleri ve yöntemlerinin kullanılması nedeniyle bu haritaların arazi yönetimi ve planlaması için kullanışlılığı oldukça sınırlıdır. Ancak, uzaktan algılanan veriler kullanılarak geliştirilen büyük ölçekli haritalar, bu sorunların ve sınırlamaların üstesinden gelebilir, böylece duyarlılık tehlikesi ve risk değerlendirmesini daha etkili hale getirebilir.
Yerinde ölçümler, uzaktan algılama verileri ve araçları kullanılarak heyelan envanterlerinin geliştirilmesi zaman alıcı ve pahalı olduğundan, envanter haritaları geliştirmenin etkili bir yolu olabilir. Yüksek çözünürlüklü uydu görüntüsü, gelişmiş uzaktan algılama ve mekansal analiz teknikleri, daha güvenilir envanter haritalarının geliştirilmesine olanak tanır. Envanterlerin oluşturulmasında yer alan yöntemler, çok zamanlı hava fotoğraflarının ve uzaktan algılanan görüntülerin görsel yorumunu ve jeomorfolojik alan haritalamasını, bir arada jeolojik ortam hakkında uzman bilgisini içerir. Örneğin, Harp ve ekibi heyelan envanteri için bazı önerilen haritalama kriterleri bildirmişlerdir. ve bunlar aşağıdaki gibidir:
- CBS aracı, diğer mekânsal değişkenlerle ilgili olarak istatistiksel analiz için bir mekânsal harita geliştirmek için kullanılabilir,
- Dış güçler veya doğal ve antropojenik nedenler tarafından tetiklenen tüm heyelan popülasyonu, eksiksiz bir heyelan dağılımının elde edilebilmesi için haritalandırılma ve çizilmesi,
Bununla birlikte, ayrıntılı envanterler nadiren mevcuttur çünkü geçmişteki çeşitli derecelerde modifikasyonlar nedeniyle kanıtlar kaybolmuş olabilir. Öte yandan, özellikle geçmiş heyelan faaliyetleri için morfolojik göstergeler mevcutsa, yüksek çözünürlüklü tarihsel uzaktan algılama verileri kullanılarak bir envanter haritası veya veri geliştirilebilir. Guzzetti et al, Malamud ve ekibi, heyelan envanter haritaları arşiv envanterini arşivlerdeki, gazetelerdeki vb. kayıtlara dayalı olarak sınıflandırılmışlardır.
Heyelanın türü, bolluğu ve dağılımına ilişkin sistematik bilgiler halen eksiktir ve bu, heyelan türleri, paternleri, tekrarı ve şev yenilme istatistikleri hakkında temel ayrıntıların belgelenmesine yardımcı olur. Bu bilgiler, heyelana duyarlı bölgelerin belirlenmesine, potansiyel tehlikelerin ve heyelan risk değerlendirmesinin belirlenmesine yardımcı olur. Özellikle heyelanların sıklıkla meydana geldiği bölgelerde çok zamanlı envanterlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bölgeler, haritalama ve analiz için yüksek uzaysal-zamansal çözünürlük verileri ve verimli yöntemler gerektirir. Heyelan tipi, aktivite durumu, derinlik, hacim, tarih ve meydana geldiği yeri içeren bir envanter haritası, performans ve güvenilirlik analizi için hazırlayıcı faktörlerin hesaplanmasında kullanılabilir.
