Donatizm; Kuzey Afrika’daki Hıristiyanlara yönelik sosyo-ekonomik ve dini baskılar, zulümler sonucu 300’lü yıllarda ortaya çıkan ayrılıkçı bir harekettir. Donatizm, Hıristiyanlıktan doğan ve “sapkın, ayrılıkçı, hizipçi” olarak gösterilen bir hareket veya mezheptir. Erken dönem Hıristiyanlığın “heretik” akımlarından biridir. Dönemin sosyo-ekonomik şartları, devlet eliyle uygulanan baskılar, adaletsiz gelir dağılımı, halkın dışlanarak “tepeden inmeci” yaklaşımla din adamları görevlendirilmesi, Kuzey Afrika’da Donatist Kilise’nin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Donatizm’e göre işkence veya baskı altında dini reddedenlerin yeniden vaftiz olması gerekiyordu. Bu sebeple bu kişileri dışlıyorlardı. Donatizm’i diğer ayrılıkçı gruplarda ayıran en önemli özellik budur. Devlete muhalif birçok grubun ortaya çıkma sebepleri ile Donatizm arasında benzer bağlantılar var. Dönemin Roma imparatorunun zulmü, istenmeyen bir kişinin piskopos seçilmesi, aşırı vergiler, teolojik tartışmalar ve halkın bu ortamda yaşadığı sosyal ve ekonomik sorunlar Donatizm’e kapı aralamıştır.
