Oyunun genel yapısı itibariyle el yordamıyla kontrol edilen bir topla oynanan takım oyunlarından biri olduğu söylenir.
Bir spor dalı olarak profesyonel bir şekilde oynanan basketbol oyunlarında 5 kişiden oluşan 2 takım; sahanın iki tarafında da bulunan uzunluğu 3,05 metre olan pota isimli alanlara topu isabet ettirip potanın üst kısmındaki çemberden geçirerek sayı elde etme kurallarına dayanmaktadır. Basketbol maçlarında esas amaç rakip takımdan daha fazla sayı elde etmektir ve bu maçlar 12’şer, 10’ar ve 8’er dakikalık periyotlar halinde oynanarak galip gelmeye çalışılmaktadır. Basketbol ilk olarak 1891 yılında, Amerika’nın Massachumets eyaletinde bulunan Springfield Genç Erkek Hristiyan Birliği Eğitim Okulu’nda beden eğitimi öğretmenliği yapan James Naismitg tarafından keşfedilmiştir. Bu oyun ilk başta sadece o dönem beyzbol oynayan ve atletlik yapan sproculara idman olması için gerçekleştirilse de sonrasında dünya genelinde bilinen ve sevilerek oynanan bir spor dalı haline gelmiştir. Basketbolun ilk dönemlerinde amaç, yüksek bir alana asılan sepetlere topu sokarak sayı elde edilmesiydi. Bu müsabakalar 7 kişilik takımlarla üç sefer 20’şer dakikalık setlerle toplam 1 saat oynanmaktaydı. Bu oyunun adı da tam olarak bu sepetlere yapılan atışlardan gelmektedir. İngilizcede sepet topu gibi bir anlama gelen “basketball” kelimesi, Türkçede basketbol olarak anılmaktadır.
Dünyada basketbol
Bu oyunun ortaya çıkmasından 2 yıl sonra 1893 yılında ilk kez Avrupa’da denendiği bilinmektedir. Bu tecrübe Paris’te bulunan eski bir jimnastik salonunda denenmiştir. Sonrasında 1. Dünya savaşı dönemlerinde bu oyun Avrupa’ya hızla yayılmış, bu durumun da en büyük sebebi Amerikalı askerler olmuştur. O dönemlerden itibaren büyük bir hızla yayılan basketbol oyunu git gide popüler hale gelmeye başlamıştır.
Daha sonrasında basketbol resmen Amerikalıların milli sporu olarak benimsenmiş; 1904 yılında Yaz Olimpiyatları’nda basketbol takımları arasında maçlar düzenlenmiş ve o sene olimpiyatlara katılan tüm ülkeler basketbolu tanımış bulunmuşlardır. Uzakdoğu’da ise anca 1913 yılından sonra yaygınlaşan ve karşılaşmalarının yapıldığı basketbol; bu bölgede de gittikçe yaygınlaşmaya başladıktan sonra artık Çin, Avustralya, Hindistan, Fransa, Birleşik Krallık ve Kanada gibi ülkelerde de büyük spor salonlarında sık sık kurumlar ve okullar arası müsabakalarının yapıldığı bir spor dalı haline gelmiştir. 20 Haziran 1932 yılında İsviçre’de Portekiz, İtalyan, Yunanistan, Arjantin, Çekoslavakya ve Romanya gibi devletlerin de katıldığı “FIBA” ismi verilen basketbol federasyonu kurulmuştur. Bu kuruluş hala 4 yılda bir kez bir araya gelerek Olimpiyat Oyunları’nın gerçekleştirildiği şehri ziyaret etmekte ve gerekli gördüğü durumlarda kural değişikliği yetkilerini kullanmaktadırlar.
Bunun devamında da 1935 yılında Avrupa Basketbol Şampiyonası başlatılmış ve 2 yılda 1 kez bu şampiyona düzenlenmeye devam edilmiştir. 1936 yılında Berlin Olimpiyat Oyunları’na da dahil edilen basketbol, bu süreçler boyunca spor camiasında her daim tanınan ve sevilen bir oyun olmuştur. 1951 yılına gelindiğinde Erkekler Dünya Şampiyonası’nda oynanan basketbol, 1953 yılında da Kadınlar Dünya Şampiyonası’na dahil edilmiştir. Avrupa Ligi ise ancak 1995 – 1996 sezonunda başlamıştır.
