ONLINE DERSLER

Balballar

  • # Tarih
  • Okuma Süresi 3
balballar

Bilhassa Göktürklerde, kağanların, kahramanların ve ünlü kişilerin mezarları üzerine öldürdükleri düşmanları temsilen heykel veya taşlar diktikleri, eğer taş bulamazlarsa ağaçtan yapılmış heykel veya kazıkları bu maksatla kullandıkları ve bu şekilde dikilen taşlara balbal dendiği öteden beri bilinir. Günümüze kadar bu konuda yayınlanmış bilgilerin yanlışlığı artık anlaşılmaktadır. W. Barthold ve Radloff, bu taşlar için önce merasimi idare eden adamın heykeli demişler, sonra aşağıda belirteceğim bilgiyi kabul etmişlerdir. Şemsettin Günaltay ve diğer bazı bilginler onların hatalı görüşlerini devam ettirmişlerdir. V. Thomsen, “Eski Türk Yazıtları” tercümesine eklediği ekte, “Ölü gömüldükten sonra, mezarın üstüne, ölenin hayatta iken öldürdüğü düşman sayısınca taş dikilir, bunlar Türklerin balbal dedikleri şey olacaktır.” Derken; W. Barthold bu balbalların işlenmemiş taş değil, heykel olduklarını ve ileri gelen başbuğlar için yapılan cenaze merasiminde, kahramanın öldürdüğü düşmanları temsil eden heykeller olarak dikildiğini söylüyor. Üç yerde, sonradan balbal olarak dikilen kişinin, hayatta iken kahramanın baş düşmanı olduğunu görüyoruz: Baz Kağan (Elteriş Kağan’ın düşmanı), Kırgız Hanı, (Elteriş Kağan’ın kardeşinin düşmanı) ve Kuğ-Songün (Bilge Kağan’ın oğlunun düşmanı). Şu sözler ise tipiktir: “Onların Alplerini öldürüp kendime balbal yaptım”.

Bang ise, balbalı büyük bir ceza olmak üzere ayaklanmaya sebep olan kişilerin ve kötü kimselerin gömüldüğü cenaze tepesi diye gösterir. Bu balbal kelimesi ve balbal dikme âdeti, Eski Türk Yazıtları arasında Kül Tigin Yazıtı’nın doğu tarafında “Babam kağana Baz kağanı birinci balbal diktirmiş” şeklinde geçer. Hüseyin Namık Orkun, balbal dikme inancının, Türklerin öldükten sonra öteki dünyada da hayatın mevcut olduğuna ve insanın ölünce öbür dünyaya göç ettiğine inandıklarını, uçuverdi denmesinin bununla ilgili olduğunu, ölünün öbür dünyada her şeye ihtiyacı olacağından eşyalarının mezara konduğunu ilave ediyor ve “Büyük şahsiyetlerin hizmetçiye de ihtiyacı vardır. Bunun için bir adam öldürülür ve bu öldürülen adamın adına da müteveffanın kabrine bir taş dikilir ki işte buna balbal adı verilir.” demektedir.

Kaynak :

#Tarih KATEGORİSİNDEKİ DİĞER PARAGRAFLAR

Anasayfa
Üye Girişi Yap
Sepetim (0)
Kitaplar
Paragraflar
Blog
İletişim