California Üniversitesi Riverside kampüsünden bir grup araştırmacının yaptığı çalışma sonucunda, bazı ticari 3D yazıcılar tarafından üretilmiş parçaların balık embriyoları üzerinde zehir etkisi yaptığı ortaya çıktı. Anlaşılan, 3D yazıcılardan kaynaklanan atık malzemelerin ve diğer parçaların nasıl bertaraf edileceği konusunda tekrar düşünmek gerek.
Bourns Mühendislik Okulu'ndan biyomühendis William Grover şöyle diyor: “Bu 3D yazıcılar minik birer fabrika gibi. Fabrikaların uyması gereken bir takım usüller vardır. Orada yapılanlar evde yapılmaz. Ama şimdi bu 3D yazıcıları sanki tost makinesi alır gibi alıp, evlerimize sokmaya başladık.”
Araştırmacılar yaygın kullanılan iki tip 3D yazıcı üzerinde çalışmış: Plastik eritip parça üretenler ve ışık kullanarak sıvıyı katı parçaya dönüştürenler. Her iki tür yazıcıdan çıkan parçaların da zebra balıklarının embriyoları üzerinde ölçülebilir bir zehirlenmeye neden olduklarını saptamışlar. Ayrıca sıvı bazlı yazıcının diğer tipten daha yüksek düzeyde toksik olduğunu ölçmüşler. Bu çalışmalarının yanı sıra ekip, sıvı bazlı yazıcıda yazım sonrası kullanım için basit bir toksiklik düşürücü yöntem de geliştirmiş: Morötesi ışına maruz bırakma.
Araştırma, 3D yazıcıların popülerliğinin tırmanışa geçtiği bir zamanda yapılmış bulunuyor. 3D yazıcı piyasası 2012 senesinde 288 milyon dolar, 2013'te ise 2,5 milyar dolar oldu. Canalys raporuna göre 2018'e kadar da 16,2 milyar dolara ulaşması bekleniyor. 3D yazıcıların fiyatı düşmeye devam ettikçe, endüstri ve laboratuvar ortamındaki varlıkları, evlere ve küçük işletmelere yayılıyor.
Grover'ın geçtiğimiz yıl laboratuvarı için bir 3D yazıcı alması, çalışmlarının ilk adımı olmuş. O sıralarda Grover'ın laboratuvarında zebra balıkları üzerinde çalışan lisansüstü öğrencisi Shirin Mesbah Oskui, yazıcıyı kullanmak istemiş. Ancak 3D yazıcıda üretilen parçalara maruz kalan embriyoların ölmekte olduğu fark edilince, çalışma farklı bir yöne kaymış. Oskui ve Grover iki tip 3D yazıcı tarafından üretilen nesnelerin toksikliğini sınamaya karar vermiş. Geçtiğimiz günlerde sonuçlandırdıkları araştırmalarını özetleyen bir makale Environmental Science and Technology Letters dergisinin 4 Kasım 2015 tarihli sayısında yayımlanmış bulunuyor.
Ekibin üzerinde çalıştığı yazıcılardan biri Stratasys marka Dimension Elite model erimiş plastik kullanan makine; diğeri ise Formlabs marka Form 1+ model sıvı reçine kullanan makine. Oskui bu yazıcıları kullanarak disk biçimli parçalar üretmiş. Bunları petri kaplarının içine yerleştirdikten sonra, zebra balığı embriyolarını kaba eklemiş. Hayatta kalma, yumurtadan çıkma ve gelişim bozukluğu oranlarını incelemiş.
Plastik eritmeli yazıcıdan çıkan parçalara maruz kalan embriyolardaki hayatta kalma oranı kontrol embriyolarına kıyasla biraz düşmüş. Sıvı reçineli yazıcıdan çıkan parçaya maruz kalanlardaki ölüm oranı ise oldukça yüksek çıkmış; üçüncü günde embriyoların yarısı, yedinci gün itibariyle tamamı ölmüş. Ayrıca sıvı reçineli yazıcıdan çıkan parçalara maruz kaldığı halde yumurtadan çıkabilen nadir zebra balığı olduğunda ise bunların %100'ün gelişiminde anormallikler oluşmuş.
Oskui bu çalışmasına ek olarak, sıvı reçineli yazıcıdan çıkan parçaların toksikliğinin düşürülmesini amaçlayan yöntemler üzerinde de durmuş. Bu parçaları bir saat boyunca morötesi ışığa maruz bıraktığında, parçaların zebra balığı üzerindeki zehirleyici etkisinde kayda değer bir düşüş olmuş. Bu tekniğin patenti şimdiden alınmış bulunuyor.
Araştırmacıların bulguları, 3D yazıcıların kullanacağı malzemelere ilişkin bir takım düzenlemeler yapılmasına acilen gerek olduğunu gösteriyor. Şu anda kullanılan malzemeler çoğu zaman bilinmiyor, çünkü yazıcı üreticileri bu bilgiyi gizli tutuyor. Hem kullanım sırasında, hem de çöpe atıldıkları zaman bu nesnelerin ne gibi zararlar verebileceği konusunda araştırmacılar çalışmaya devam edecek.
