Fatma Aliye 9 Ekim 1862 tarihinde son devir Osmanlı devlet adamlarından hukukçu ve tarihçi Ahmed Cevdet Paşa ile Adviye Râbia Hanım’ın kızı olarak İstanbul'da dünyaya geldi. Çağdaşlarından farklı olarak birçok özel hocadan ders aldı, Fransızca öğrendi ve iyi bir eğitim gördü. Babasının resmî görevleri dolayısıyla Halep, Yanya, Şam ve Beyrut vilâyetlerinde bulundu. 1878’de II. Abdülhamid’in yâverlerinden Kolağası Fâik Bey’le evlendi. Fatma Aliye bir taraftan çocuklarını yetiştirirken diğer taraftan yazı hayatına girdi. İlk olarak 'Bir Kadın' takma adıyla George Ohnet’in Volonté romanını Merâm adıyla Fransızca’dan Türkçe’ye çevirdi. Tercümeyi yapanın bir kadın olması dolayısıyla 'Merâm' kısa zamanda meşhur oldu; Fatma Aliye Hanım da Tercümân-ı Hakîkat gazetesinde aynı takma adla kadınlarla ilgili yazılar yazmaya başladı. Bir ara 'Mütercime-i Merâm, Aliye' ismini kullanan yazar daha sonra Tercümân-ı Hakîkat’te yayımlanan 'Sürat: Eiler’in Prensese Yirmi Birinci Mektubu' başlıklı yazısında Fatma Aliye imzasını kullanarak yayın dünyasında gerçek kimliğini açığa vurdu. Çocukluğundan itibaren birçok kişiden özel ders alan Fatma Aliye Hanım’ın hayatında önemli bir yer tutan iki hocası oldu. Bunlardan biri babası Ahmed Cevdet Paşa, diğeri ise Ahmed Midhat Efendi’dir. Eserlerini okuyarak Ahmed Midhat Efendi’yi tanıyan Fatma Aliye bir müddet sonra onunla mektuplaşmaya başladı. Bu mektuplaşma bir taraftan Fatma Aliye’nin yetişmesinde faydalı olduğu gibi diğer taraftan da Ahmed Midhat Efendi’nin 'Fatma Aliye Hanım yahud Bir Muharrire-i Osmâniyye’nin Neş’eti' adlı eseriyle Osmanlı toplumunda bir kadın yazarın hayatını anlatan ilk monografiyi yazmasına sebep olmuştur. Daha sonra tepkilerden sebep kitabın kapağında Fatma Aliye yerine 'Bir Kadın' ifadesi konuldu.Aynı zamanda devrin çeşitli sosyal faaliyetleri içinde yer alan, 1897 Türk-Yunan Savaşı’nda şehid olanlarla gazilerin ailelerine yardım amacıyla Cem‘iyyet-i İmdâdiyye derneğini kurarak bir yardım kampanyası başlatan ve II. Abdülhamid tarafından bir beratla takdir edilen Fatma Aliye, sağlığının giderek bozulmasıyla yavaş yavaş yazmayı bıraktı ve 13 Temmuz 1936'da hayata veda etti.
